متأسفانه، عسل طبیعی جز محصولاتی است که نمونه‌های تقلبی زیادی در بازار دارد. طبق آمار سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد عسلهای موجود در بازار اصل نبوده و از کیفیت پایینی برخوردار هستند. تشخیص عسل طبیعی از تقلبی ساده نیست و ممکن است اغلب مردم در هنگام خرید، محصول بی‌کیفیت و تقلبی را به جای اصل دریافت کنند. شناخت ویژگی‌های ظاهری، توجه به رفتار عسل در آب، بررسی طعم و بو، ارزیابی میزان غلظت و حتی انجام آزمایش‌های ساده خانگی، همگی می‌توانند راهنمای ما باشند. علاوه بر این، توجه به منبع خرید و شناخت فروشندگان معتبر نیز نقش مهمی در اطمینان از کیفیت عسل دارد. در ادامه این مقاله از بلاگ سحرخیز راهکارهایی را برای شما ارائه کرده‌ایم کمک می‌کنند با اطمینان بیشتری عسل سالم و واقعی را از نمونه‌های مصنوعی و تقلبی جدا کنید.
راهکارهای تشخیص عسل اصل از تقلبی
عطر و طعم متنوع، شکرک زدن و چسبندگی بالا از ویژگی‌های عسل طبیعی است. شما می‌توانید با توجه به ویژگی‌های عسل طبیعی در منزل، به راحتی عسل اصل و تقلبی را از هم تفکیک کنید.
ذرات ریز درون عسل
درون عسلهای طبیعی ذرات ریزی وجود دارد که همان گرده گل یا در برخی موارد بقایای بدن زنبورها هستند. بااین‌وجود برخی از شرکت‌ها ذرات ریز و ناخالصی‌ها از درون عسلهای طبیعی حذف می‌کنند. یک قاشق عسل را در یک لیوان آب بریزید اگر یک لایه نازک سفید رنگی روی آن تشکیل شد، نشانه وجود گرده گل در عسل و طبیعی بودن آن است. همچنین اگر عسل طبیعی را در آب حل کنیم، روی سطح آن کمی کف ایجاد می‌شود که به راحتی از بین نمی‌رود؛ این کف به دلیل وجود ماده ساپونین در عسلهای طبیعی است.
خرید از فروشندگان معتبر
سعی کنید عسل را از مراکز و فروشندگانی که به صورت اختصاصی در زمینه زنبورداری و تولید عسل فعالیت می‌کنند، خریداری کنید. متأسفانه اغلب عسلهای برندهای تجاری صنایع غذایی که در بازار وجود دارند، اصل نبوده و در ترکیبات آن از شربت‌های شیرین‌کننده، گلوکز صنعتی و یا عسلهای تغذیه شده با آب شکر استفاده شده است. این محصولات نه تنها تقلبی هستند؛ بلکه هیچ گونه ارزش غذایی ندارند؛ از این رو توصیه می‌شود عسل را از مراکز عرضه‌کننده معتبر خریداری کنید.
قیمت عسل
یکی از راه‌های تشخیص عسل طبیعی از تقلبی قیمت است. قیمت عسل طبیعی بالاتر است و اگر دیدید مرکزی عسل را به قیمت پایین عرضه می‌کند، به اصل بودن آن شک کنید. متأسفانه امروز اغلب فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای جذب مشتری و فروش بیشتر، عسل اصل تقلبی را باقیمت پایین و با تخفیف‌های بالا عرضه می‌کنند. اغلب این عسل‌ها به صورت دست‌ساز ساخته می‌شوند و علاوه بر اینکه هیچ‌گونه ارزش غذایی ندارند؛ در برخی موارد مضر هم هستند.
غلظت عسل
قوام و ویسکوزیته عسل طبیعی بسیار زیاد است؛ به‌طوری‌که اگر آن را با قاشق برداریم و در داخل ظرفی دیگر بریزیم، آرام‌آرام و به صورت رشته‌های پیوسته می‌ریزد و قطع نمی‌شود. در مقابل عسلهای تقلبی غلظت پایین‌تری داشته و در هنگام انتقال به ظرف دیگر به راحتی منقطع می‌شود. البته این راهکار همیشه جواب نیست؛ چرا که برخی از عسلهای طبیعی همچون عسل مرکبات و عسل بهارنارنج غلظت پایین‌تری داشته و روان‌تر هستند؛ اما در کل یکی از ساده‌ترین راهکارهای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی محسوب می‌شود.
شکرک زدن
اغلب افراد اعتقاد دارند که عسل طبیعی به‌هیچ‌وجه شکرک نمی‌زند و اگر عسلی شکرک زد؛ تقلبی است. جالب است بدانید که این یک باور نادرست است و عسلهای طبیعی بعد از مدتی شکرک می‌زنند. با این حال برخی از عسلهای تقلبی نیز بعد از مدتی شکرک می‌زنند؛ بنابراین شکرک زدن یک راهکار قطعی برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی نیست. برخی از برندهای نامعتبر هنگام تولید عسل آن را تحت درجه حرارت‌های بالا قرار می‌دهند. این کار سبب از بین رفتن آنزیم‌ها و مواد مفید موجود در عسل شده و ظاهری شفاف به آن می‌‌بخشد. چنین عسل‌هایی حتی بعد از مدت‌های طولانی شکرک نمی‌زنند؛ بنابراین می‌توان گفت شکرک نزدن عسل نشانه تقلبی بودن آن است.
مزه عسل
طعم عسل با توجه به نوع گل و گیاهی که زنبور از آن تغذیه می‌کند؛ متفاوت است. مثلاً عسل‌هایی که در اثر تغذیه زنبور از مرکبات، آویشن، کنار و… حاصل می‌شوند، هر کدام عطروطعم خاصی دارند. اگر برای مدت طولانی یک نوع عسل را مصرف کرده باشید، به راحتی متوجه تفاوت مزه انواع عسل خواهید شد. عسلهای تقلبی از شربت شکر تهیه می‌شوند؛ از این رو همه آنها فقط شیرین بوده و فاقد مزه هستند. البته بعضی از تولیدکنندگان برای اینکه طعم عسلهای فیک را به اصلی نزدیک‌تر کنند، به آن اسانس و طعم‌دهنده‌های مصنوعی اضافه می‌کنند. متأسفانه تشخیص عسل طبیعی از تقلبی از این راه کار دشواری است و فقط متخصصان آموزش دیده می‌توانند آن را انجام دهند.
روش‌های خانگی برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی
در ادامه به مهم‌ترین روش‌های خانگی می‌پردازیم که برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی به کار می‌روند. این روش‌ها ترکیبی از بررسی‌های سنتی، علمی و تجربی هستند. راهکارهای خانگی تشخیص عسل طبیعی از تقلبی خانگی به صورت زیر است:
تست چسبندگی عسل
مقداری از عسل را در بین دو انگشت خود قرار داده و آن را فشار دهید؛ سپس انگشتان خود را از هم جدا کنید. اگر عسل طبیعی باشد بعد از انجام این کار، انگشتانتان تمایلی برای چسبیدن مجدد ندارند؛ اما در عسلهای تقلبی چون از شیرین‌کننده‌های زیادی استفاده شده است؛ در انگشتان مقداری چسبندگی احساس خواهد شد.
تست حلالیت در آب
برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی مقداری عسل را داخل یک لیوان آب بریزید. اگر عسل طبیعی باشد به صورت یک توده در ته لیوان باقی می‌ماند. اما عسلهای تقلبی حاوی مقادیر بالایی افزودنی و شیرین‌کننده هستند و به سرعت در آب حل می‌شوند.
تست جذب
مقداری از عسل را بر روی دستمال کاغذی تمیزی بریزید. اگر عسل طبیعی و مرغوب باشد، به پشت دستمال کاغذی نفوذ نمی‌کند؛ اما عسلهای فیک دارای مقداری رطوبت هستند که پشت دستمال کاغذی را اندکی مرطوب می‌کنند. همچنین عسلهای طبیعی هیچ‌گونه لکی روی پارچه‌های سفید ایجاد نمی‌کنند.
اگر دوست دارید درباره فواید شگفت‌انگیز عسل برای سلامت بدن و پوست بیشتر بدانید، حتما مقاله «خواص عسل» را از دست ندهید. در این مقاله به طور کامل خواص درمانی، تقویت سیستم ایمنی، بهبود هضم و تاثیرات مثبت عسل بر پوست و مو را بررسی کرده‌ایم. برای داشتن زندگی سالم‌تر و انرژی بیشتر، این مقاله را همین حالا بخوانید!
سخن پایانی
با توجه به اینکه عسل طبیعی قیمت بالایی دارد، تشخیص آن از نمونه‌های فیک و تقلبی اهمیت زیادی پیدا کرده است. از طرفی تمام خواص عسل به دلیل طبیعی بودن آن بوده و نمونه‌های تقلبی هیچ خاصیتی ندارند. برای خرید عسل طبیعی حتماً مراکز عرضه‌کننده معتبر را انتخاب کنید و هیچ‌گاه فریب قیمت‌های پایین برخی فروشگاه‌ها را نخورید. در این متن راه‌های زیادی برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی ذکر شد که برخی از آنها نیاز به تخصص و مهارت بالایی دارد. بااین‌حال اگر جز مصرف‌کنندگان عادی عسل طبیعی هستید، می‌توانید از طریق تست‌های ساده خانگی همچون تست چسبندگی، حلالیت، جذب، رطوبت و… عسل طبیعی را از نمونه‌های تقلبی تشخیص دهید.
سؤالات متداول
عسل تقلبی چه ویژگی‌هایی دارد؟
عسل تقلبی معمولاً با شکر، گلوکز مایع، نشاسته، یا حتی رنگ و اسانس ساخته می‌شود و خواص دارویی یا آنزیم‌های مفید عسل طبیعی را ندارد.
آیا شکرک‌زدن نشان‌دهنده تقلبی بودن عسل است؟
خیر. شکرک زدن یا رس بستن یکی از نشانه‌های عسل طبیعی است. عسل تقلبی ممکن است اصلاً شکرک نزند یا بافت آن غیرطبیعی باشد. نوع شکرک (نرم و یکنواخت) هم مهم است.
آیا آزمایشگاه می‌تواند خلوص عسل را تعیین کند؟
بله تنها روش دقیق برای تشخیص عسل طبیعی، آزمایش‌های تخصصی در آزمایشگاه‌های معتبر (مانند آنالیز آنزیم دیاستاز، HMF، نسبت فروکتوز به گلوکز، و…) است.
آیا با قیمت عسل می‌توان طبیعی یا تقلبی بودن آن را تشخیص داد؟
عسل طبیعی معمولاً قیمت بالاتری دارد؛ چون تولید آن سخت‌تر و زمان‌برتر است. اما قیمت بالا همیشه به معنی طبیعی بودن نیست و باید با دقت بررسی شود.
منبع:
