در سال‌های اخیر، شاهد کاهش تمایل افراد به استفاده از داروهای شیمیایی و افزایش گرایش به گیاهان دارویی و دانه‌های گیاهی با توجه به خواص بی‌نظیر آنها بوده‌ایم. هل، دانه‌ای با سه رنگ سفید، سبز و سیاه، از خانواده زنجبیلیان است. دانه هل به دلیل طعم و عطر قوی و ارزشمندی که دارد، از دو نوع دیگر آن مرغوب‌تر بوده و به‌ویژه در کشورهای آسیایی مورد استفاده فراوان قرار می‌گیرد. هندی‌ها، پاکستانی‌ها و مردم جنوب بلوچستان ایران، از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان هل در جهان هستند.
هل، که به‌عنوان ملکه ادویه‌ها شناخته میشود، علاوه بر عطری فوق‌العاده که به غذاها می‌بخشد، خواص درمانی زیادی نیز دارد. خاستگاه اصلی این گیاه مناطق جنوب آسیا، به‌ویژه هند است و به همین دلیل، استفاده از این ادویه خوشبو در آشپزی آسیایی سابقه‌ای دیرینه دارد. از نظر طب سنتی، طبع هل مشابه دارچین، گرم و خشک است و از مغز، پوست دانه هل و همچنین عرق هل به دلیل خواص درمانی و مفیدی که دارند، در شیرینی‌ها، دسرها، نوشیدنی‌ها، دمنوش‌ها و حتی در طبخ غذا استفاده میشود.
جالب است بدانید که تمامی خواص هل در عرق هل نیز موجود است و تفاوت اصلی این دو محصول تنها در نوع مصرف آن‌هاست. با این حال، به دلیل خواص گرم هل، مصرف آن به افراد دارای مزاج گرم یا زنان باردار توصیه نمی‌شود.
اگر شما هم علاقه‌مند به استفاده از خواص درمانی و طعم دلپذیر هل هستید، می‌توانید با خرید هل از محصولات سحرخیز تجربه کنید و از کیفیت بالا و خواص بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید. در ادامه، در این مقاله از سحرخیز، به معرفی خواص، ویژگی‌ها و نکات مهم مربوط به این گیاه منحصربه‌فرد و عرق آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه هل
هل ابتدا در مناطقی نظیر سریلانکا و هند به تولید می‌رسید؛ اما باگذشت زمان کشورهای دیگری مثل گواتمالا نیز اقدام به عرضه آن کرده‌اند. از هل و عرق آن نه‌تنها در آشپزی بلکه در پیشگیری و درمان برخی از بیماری‌ها هم استفاده میشود. این محصول با طبع گرم و خشک خود برای افراد دارای مزاج سرد، مناسب است و به‌شرط مصرف متعادل می‌تواند بدن را از رطوبت بیش از حد دورنگه دارد. برای تهیه عرق هل ابتدا باید دانه‌های هل تمیز شوند. بعد از قرارگیری دانه‌ها در دستگاه تقطیر مقداری آب به آن اضافه می‌کنند. سپس حرارت این دستگاه باعث استخراج عصاره خالص هل میشود. این عصاره به شکل بخار است؛ اما به‌وسیله سیستم خنک‌کننده تبدیل به مایع میشود.
پیشنهاد می‌کنیم به مقاله‌ی «خواص دانه هل» مراجعه کنید تا اطلاعات کامل‌تری درباره این ادویه ارزشمند به دست آورید.
خواص هل و عرق هل
هل به‌عنوان یک داروی طبیعی خواص زیادی از جمله کاهش تب، تسکین دردهای روماتیسمی، رفع بوی بد تعریق، تقویت چشم‌ها و درمان زخم دهان دارد. در ادامه به بررسی کامل‌تر فواید این گیاه ارزشمند و عرق آن می‌پردازیم: 
افزایش رشد مو
مصرف مداوم عرق هل عفونت‌های پوست سر را از بین می‌برد و از ریزش موها جلوگیری میکند. همچنین این ماده با تأثیر بر فولیکول‌های مو، باعث تقویت ریشه موها و افزایش قدرت آنها خواهد شد. برای بهره‌مندی از خاصیت هل توصیه می‌کنیم که قبل از شستن سر با شامپو، مقدار مناسبی از این محلول را به کف سر بریزید و سپس آن را ماساژ دهید. این کار در عین حفاظت از موها، بوی خوبی را نیز برای آنها به ارمغان می‌آورد.
درمان سرماخوردگی
هل خاصیت نرم کندگی دارد و برای درمان گلودرد، سرفه، خلط و التهاب گلو مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای بهره‌مندی از خواص عرق هل در دوران سرماخوردگی می‌توانید موادی مثل عسل و دارچین را هم به فنجان خود بیفزاید تا طعم متفاوت‌تری داشته باشد. این آنتی‌بیوتیک طبیعی برای پیشگیری از آنفولانزا نیز به‌عنوان یک سد محکم عمل میکند؛ بنابراین نوشیدن آن در فصل زمستان انتخاب هوشمندانه‌ای خواهد بود.
تقویت و شادابی پوست
ویتامین C موجود در عرق هل گردش خون را افزایش می‌دهد و باعث رفع لک و شادابی پوست میشود. همچنین این داروی معجزه‌آسا سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که می‌تواند سموم پوست را دفع کند و شفافیت آن را در پی داشته باشد. علاوه بر مصرف خوراکی هل، می‌توانید عرق آن را بهصورت موضعی نیز روی محل مورد نظر بریزید و به‌آرامی ماساژ دهید و از نتیجه باورنکردنی آن شگفت‌زده شوید.
کمک به تعادل قند خون
هل سرشار از منگنز است و به طور قابل‌توجهی سطح قند خون را مدیریت میکند. ازاین‌رو مصرف متعادل عرق هل نه‌تنها برای بیماران دیابتی منعی ندارد؛ بلکه برای پیشگیری از این بیماری نیز بسیار مؤثر خواهد بود.
تسریع روند هضم غذا
این گیاه حاوی مقدار زیادی روغن است و می‌تواند در درمان مشکلات گوارشی نظیر نفخ و دفع سخت مواد زائد بسیار مفید باشد. خاصیت گرمابخشی هل موجب میشود تا معده را تقویت کند و سوءهاضمه را بهبود ببخشد؛ بنابراین افرادی که زخم معده دارند نیز می‌توانند عرق هل را به‌عنوان یک داروی التیام‌بخش در برنامه غذایی خود قرار دهند.
جلوگیری از پوسیدگی دندان
در برخی مواقع علی‌رغم استفاده از مسواک و نخ دندان باقی‌مانده‌های ریز غذا میان دندان‌ها باقی می‌مانند و موجب پوسیدگی آنها می‌شوند. برای حل این مشکل در کنار رعایت اصول بهداشتی می‌توانید از هل استفاده کنید. این ماده باخاصیت ضدمیکروبی که دارد در پاک‌سازی دهان بسیار مؤثر خواهد بود. به این صورت که هم می‌توانید عرق هل را بنوشید یا مقداری از آن را قرقره کنید.
آرامش‌بخش و شادی‌آور
طبع گرم و نشاط‌آور هل می‌تواند برای کاهش خستگی، برطرف‌کردن غم و اندوه، کنترل استرس و اضطراب و افسردگی بسیار مفید باشد. اما باید این نکته را به‌خاطر داشت که مصرف تنها این گیاه برای افسردگی حاد توصیه نمی‌شود و باید در کنار آن حتماً به پزشک مراجعه کرد.
تعادل هورمونی و تسکین دردهای قاعدگی
هل با داشتن خاصیت ضد اسپاسم خود برای تسکین دردهای قاعدگی گزینه بسیار مناسبی است. نوشیدن عرق آن در دوران عادت ماهیانه درد را کاهش داده و موجب آرامش فرد میشود. همچنین مصرف این گیاه با بهبود جریان خون ناحیه لگن، گرفتگی عضلات را برطرف میکند. مصرف منظم هل می‌تواند علائم مربوط به یائسگی را کمتر کند و باعث تنظیم هورمون‌های بدن شود.
رفع بوی بددهان
یکی دیگر از خواص مهم هل، رفع بوی بددهان است. کسانی که پس از رعایت اصول بهداشتی نظیر مسواک هم دهانشان بوی بدی دارد، می‌توانند این گیاه را میل کنند و از عطر مطلوب آن بهره‌مند شوند.
موارد منع مصرف هل
- افراد دارای مزاج گرم: هل طبع گرم و خشکی دارد و مصرف آن به مقدار متعادل منعی نخواهد داشت؛ اما افرادی که مزاج گرمی دارند، در صورت مصرف بیش از حد این گیاه ممکن است دچار سردرد شوند.
- زنان باردار و شیرده: همان‌طور که گفته شد مصرف مقدار کمی از عرق هل مشکلی به دنبال نخواهد داشت؛ ولی بانوان باردار یا شیرده در مورد استفاده بیش از حد آن حتماً باید با پزشک مشورت کنند.
طریقه مصرف هل
این گیاه پرخاصیت را می‌توان در انواع چای، قهوه، برخی از سس‌ها، انواع کیک و شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های سرد مورد استفاده قرارداد. نکته مهم در این قسمت توجه به مقدار مصرف آن است. عرق هل غلظت بالایی دارد و باید تنها چند قطره از آن را به غذا یا نوشیدنی خود اضافه کنید. اطمینان داشته باشید که همین اندازه کم هم برای طعم‌دهی غذاها و نوشیدنی‌هایتان کافی خواهد بود.
عوارض مصرف بیش از حد عرق هل
مصرف نامتعادل عرق هل نیز مانند هر ماده غذایی دیگر می‌تواند مشکلاتی نظیر تداخلات دارویی و آلرژی را به دنبال داشته باشد. برای مثال نوشیدن مقدار زیادی از این نوشیدنی تپش قلب را افزایش می‌دهد. به‌علاوه افراد زیر در استفاده از این گیاه باید بیشتر احتیاط کنند:
- افراد مبتلا به بیماری پروستات
- اشخاصی با مشکلات گوارشی حاد
- افراد مبتلا به بیماری سیفیلیس
- اشخاص مبتلا به عفونت‌های ادراری، مثانه و کلیه
نکات مهم هنگام خرید هل و عرق هل
هنگام خرید هل و عرق هل توجه به برخی از نکات کلیدی می‌تواند تضمین‌کننده انتخاب درست شما باشد. در این قسمت به معرفی بعضی از ویژگی‌های مؤثر در این زمینه می‌پردازیم:
-
توجه به‌تازگی
نکته اول در خرید هل توجه به‌تازگی آن است. دقت کنید که محصول منتخب شما علاوه بر رنگ سبزتر دارای رایحه دلپذیر و قوی نیز باشد. محصولات درشت‌تری که ظاهر یکدستی دارند، معمولاً تازه‌تر خواهند بود. اگر در حوزه آشپزی یا شیرینی‌پزی قصد دارید از این ماده استفاده کنید باید هل سبز را برگزینید؛ اما اگر ادویه تند و خوشبو مد نظرتان است، هل سیاه گزینه مناسب‌تری است.
-
منبع خرید معتمد
توصیه می‌کنیم این محصولات را از فروشگاه‌ها و برندهای معتبر خریداری کنید تا از اصالت و کیفیت آنها مطمئن شوید. نوع بسته‌بندی کالا توسط این تولیدکنندگان نیز اهمیت زیادی دارد. هل خریداری شده باید درون ظرفی محکم باشد تا از ورود رطوبت یا آلودگی هوا جلوگیری کند و مانع از خرابی هل شود.
-
کیفیت عرق هل
عرق هل باید کاملاً شفاف و بدون هیچ‌گونه ذرات معلق باشد. بامطالعه برچسب محصول، تاریخ انقضا، تاریخ تولید و درصد خلوص این عرق را نیز بررسی کنید. کالا منتخب شما باید فاقد هرگونه افزودنی‌های شیمایی باشد تا بتوانید از خواص آن بهره‌مند شوید.
هل و عرق هل سحرخیز
شرکت سحرخیز با استفاده از بهترین گیاه هل و استفاده از دستگاه‌های اتوماتیک و بسته‌بندی کاملاً بهداشتی و جهت دسترسی راحت‌تر به خواص ارزشمند و استفاده تمامی افراد با سلایق مختلف از ویژگی‌های مفید این دانه گیاهی، چای سیاه کیسه ای با طعم هل سحرخیز، چای سبز کیسه ای با طعم هل سحرخیز، عرق هل سحرخیز و دانه هل سحرخیز با حفظ کیفیت و خواص با بسته‌بندی مدرن این محصولات باعث جلوگیری از بروز هر گونه آلودگی و رطوبت شده و به حفظ تازگی آنها کمک میکند. اگر به‌دنبال چای با طعم اصیل ایرانی و طعم‌دار هستید، می‌توانید خرید چای ایرانی را از سحرخیز تجربه کنید و از طعم ناب و کیفیت بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.
خواص عرق هل سحرخیز، برخلاف تصور عموم، هیچ تفاوتی با دانه خام هل سحرخیز ندارد. این محصول در مقایسه با روش‌های سنتی، بهصورت کاملاً صنعتی و بدون آلودگی، با حفظ کیفیت بالا تولید میشود. در حالی که برخی گیاهان در اثر حرارت بخشی از خواص خود را از دست می‌دهند، تمام خواص دانه هل سحرخیز طی فرایند تقطیر و حرارت بالا بهطور کامل حفظ میشود. به‌طوری‌که مایع به‌دست‌آمده همان عرق هل است که دارای عطر و بویی مشابه با دانه هل سحرخیز است.
رنگ کدر عرق هل سحرخیز در بدو تولید، نشان‌دهنده کیفیت بالا و خالص بودن این محصول است. البته، به مرور زمان و با شفاف شدن رنگ آن، هیچ تاثیری بر کیفیت و خواص عرق هل ایجاد نمی‌شود و این تغییر رنگ، فرآیندی کاملاً طبیعی است.
سخن پایانی
هل سرشار از مواد معدنی متعددی است و خواص بی‌نظیری دارد؛ اما باید توجه داشت که در مصرف آن جنبه اعتدال را نگه دارید. این گیاه معجزه‌گر برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها نظیر افسردگی، پوسیدگی دندان، دیابت و لک پوست بسیار مؤثر خواهد بود. اما افرادی که دچار امراض خاص نظیر پروستات هستند، قبل از مصرف آن باید با پزشک مشورت کنند تا دچار عوارض یا تداخلات دارویی نشوند. طبع این گیاه در طب سنتی گرم و خشک است و مصرف آن به افراد دارای طبع سرد بسیار توصیه میشود.
سوالات متداول
هل برای سرماخوردگی خوب است؟
بله، هل به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی که دارد، می‌تواند به تسکین علائم سرماخوردگی کمک کند. همچنین هل به باز شدن مجاری تنفسی کمک میکند و می‌توان آن را در چای یا دمنوش‌های گرم مصرف کرد تا به بهبود سریع‌تر سرماخوردگی کمک کند.
آیا هل برای دندان درد خوب است؟
بله، هل به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده‌ای که دارد، می‌تواند به کاهش درد و التهاب دندان و لثه کمک کند. جویدن دانه هل یا استفاده از روغن یا عرق هل به صورت موضعی ممکن است باعث تسکین موقت درد دندان شود. البته در صورت درد شدید یا مزمن باید حتماً به دندان‌پزشک مراجعه کرد.
هل چه خواصی دارد؟
هل به هضم غذا کمک میکند، ضد نفخ است، آرام‌بخش، ضد التهاب و مفید برای بهبود سلامت دهان و دندان است.
