گیاه Berberis vulgaris، معروف به زرشک، درختچه‌ای است که با توت‌های دانه قرمز و ترش، رشد می‌کنند. در حالی که گیاه زرشک، بومی مناطقی از اروپا، آفریقا و آسیا است، اکنون می‌توان آن را در سراسر جهان یافت. از زرشک، قرن‌هاست که در طب سنتی، برای درمان مسائل گوارشی، عفونت‌ها و بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود. گفتنی است که در سلسلۀ زرشک، موارد مربوط به مضرات و خواص زرشک، و .. را، به صورت جداگانه و دقیق، مورد بررسی قرار خواهیم داد.
فواید و خواص زرشک چیست؟
زرشک، در کشورمان نیز، بسیار پرکاربرد و پرمصرف است. زرشک به علت ارزش بالای غذایی و راحتی مصرف آن، تبدیل به یکی از پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین موارد خوراکی شده است. گرچه هرکدام از موارد را، در ادامه به تفصیل بررسی خواهیم کرد، با این حال اگر بخواهیم بصورت خلاصه به خاصیت‌های زرشک اشاره کنیم، می‌توان به: سرشار بودن از مواد مغذی، کنترل دیابت، کمک به دستگاه گوارش و افزایش سیستم سلامت و ایمنی بدن، بهبود سلامت قلب و گردش خون، جلوگیری از سندرم متابولیک با استفاده از زرشک، پاک شدن صفرا و کبد به کمک زرشک، بهره‌گیری از زرشک برای سلامت دهان و دندان، و راحتی استفاده برای افزودن به رژیم غذایی اشاره کرد.
۱- سرشار از مواد مغذی
زرشک بسیار مقوی است. آنها غنی از کربوهیدرات، فیبر و چندین ویتامین و مواد معدنی هستند. به طور خاص، توت‌ها منبع عالی ویتامین C، یک آنتی اکسیدان هستند که می‌تواند به محافظت در برابر آسیب سلولی، که می‌تواند منجر به بیماری قلبی و سرطان شود، کمک کند.
۲- زرشک ممکن است به کنترل دیابت کمک کند
زرشک، ممکن است بتواند به کنترل دیابت، که یک بیماری مزمن با سطح بالای قند خون مشخص می‌شود، کمک کند. به طور خاص، نشان داده شده است که بربرین نحوه واکنش سلول‌های شما به هورمون انسولین را که میزان قند خون را تنظیم میکند، بهبود می‌بخشد. به نوبه خود، این ممکن است به کاهش سطح قند خون شما کمک کند.
۳- زرشک به دستگاه گوارش کمک میکند
زرشک بر روی عضلات صاف روده ها تأثیر می‌گذارد و به بهبود هضم غذا و کاهش درد دستگاه گوارش کمک میکند. زرشک حتی یک درمان موثر برای اسهال است، از جمله اسهال ناشی از مسمومیت غذایی. چند مطالعه حاکی از آن است که مشکلات گوارشی را سریعتر از آنتی بیوتیک‌ها بهبود می‌بخشد. مطالعاتی مانند مطالعه منتشر شده در مجله بیماری‌های عفونی نشان داد که بربرین اسهال باکتریایی را بدون هیچگونه عوارض جانبی منفی تسکین می‌دهد.
۴- زرشک، سلامت قلب را بهبود می‌بخشد
احتمالاً وقتی صحبت از زرشک می‌شود، اولین خاصیت زرشک که در ذهن شما شکل می‌گیرد، کمک به گردش خون و سلامت قلب است. وقتی صحبت از سلامت قلب می‌شود، بسیاری از خواص دارویی گیاهان گونه Berberis گزارش شده است؛ از جمله تأثیر در بهبود فشار خون، بیماری ایسکمیک قلب، آریتمی‌های قلبی و کاردیومیوپاتی. فیبریلاسیون دهلیزی ضربان قلب نامنظم و اغلب سریع است که معمولاً باعث جریان خون ضعیف می‌شود. داروهای جایگزین، از جمله یوگا، طب سوزنی، بیوفیدبک و مکمل‌های گیاهی مانند زرشک، نشان داده شده است که در درمان فیبریلاسیون دهلیزی بسیار موثر است.
۵- از سندرم متابولیک جلوگیری میکند
سندرم متابولیک خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. زرشک از چاقی جلوگیری کرده و قند خون، کلسترول، تری گلیسیرید و فشار خون را که از علائم رایج این بیماری هستند، تنظیم میکند. خوردن زرشک، این مشکلات سلامتی را برطرف میکند. سندرم متابولیک، بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد، به همین جهت، مهم است که توجه کافی و لازم را به این مورد داشته باشیم. چاقی شکم، قند خون بالا، سطح بالای تری‌گلیسرید، فشار خون بالا یا کلسترول؛ از جمله ترکیباتی است که منجر به متابولیک می‌شود.
۶- کبد و کیسه صفرا را پاک میکند
کبد از خون ما سم‌زدایی میکند، صفرا را برای هضم چربی تولید میکند، هورمون‌ها را تجزیه میکند و ویتامین‌های ضروری، مواد معدنی و آهن را ذخیره میکند. وظیفه اصلی کیسه صفرا، ذخیره صفرای غنی از کلسترول است که توسط کبد ترشح می‌شود. صفرا همان چیزی است که به بدن شما کمک میکند تا غذاهای چرب را هضم کند.
۷- سلامت دندان و زرشک
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که عصاره زرشک می‌تواند با التهاب مقابله کند. این احتمالاً به این دلیل است که بربرین به عنوان یک ماده ضد التهابی قدرتمند عمل میکند. بنابراین، ممکن است به درمان بیماری‌های التهابی دندان مانند التهاب لثه، که با تجمع پلاک، تورم و تحریک لثه مشخص می‌شود، کمک کند. یک مطالعه بر روی ۴۵ پسر در سنین ۱۱ تا ۱۲ سال نشان داد که استفاده از ژل دندانپزشکی زرشک به مدت ۲۱ روز پلاک و التهاب لثه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. این مطالعه همچنین نشان داد که ژل زرشک از خمیردندان‌های ضد پلاک سنتی موثرتر است، اما نتایج قابل توجه نبود. این نتایج نشان می‌دهد که درمان های زرشک ممکن است سلامت دندان را تقویت کند، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
۸- افزودن زرشک به رژیم غذایی آسان است
زرشک به عنوان طعم ترش، کمی شیرین شناخته شده است و می‌توان آن را به صورت خام، مربا یا به عنوان جزئی از غذاهای برنج و سالاد مصرف کرد. همچنین می‌توان از آنها، آب زرشک تهیه کرد یا از زرشک، برای تهیه چای نیز استفاده نمود. اشکال مکمل زرشک شامل کپسول خشک، عصاره مایع و پماد یا ژل ساخته شده از توت کامل یا عصاره بربرین است. با این حال، به دلیل تحقیقات محدود در مورد انسان، هیچ دوز پیشنهادی برای مکمل های زرشک یا بربرین وجود ندارد و توصیه می‌شود، برای مصارف خاص و دقیق، از پزشک متخصص خود مشورت بگیرید.
همانطور که در بالا نیز مشاهده کردیم، خواص زرشک متنوع است و چون افزودن آن به رژیم غذایی ساده می‌باشد، استفاده از آن نیز به راحتی انجام می‌پذیرد. برای بهره‌مندی از مزایای زرشک برای سلامتی و طعم بهتر و دلنشین‌تر، توصیه می‌کنیم از زرشک تازه و کامل در موارد مصرفی خود، استفاده کنید.
لازم به ذکر است برای تعیین دقیق و نحوۀ استفاده از زرشک، بهتر است از پزشک متخصص خود مشورت بگیرید. در این مقاله، تنها به آخرین نتایج تحقیقاتی که تابحال منتشر شده است، اشاره کردیم.
شرکت سحرخیز، با ارائه زرشک درجه یک در بسته‌های ۵۰ گرم پاکتی، ۱۵۰ گرمی پاکتی، ۳۰۰ گرمی پاکتی، زرشک تازه ۲۰۰ گرم و با بهره‌گیری از بالاترین استانداردها و بهترین کیفیت، این گیاه خوراکی محبوب و خوش‌طعم را به شما تقدیم میکند. برای مصرف نوشیدنی نیز، ما به شما دمنوش دارچین زرشک را پیشنهاد می‌کنیم تا رایحه و طعم دلنشین آن، انرژی فوق‌العاده‌ای را برای شما به ارمغان بیاورد و لذت دارچین و زرشک را این‌بار، متفاوت‌تر از هر طعم دیگری، امتحان کنید و لذت ببرید.
در مقالات بعدی وبلاگ، مضرات زرشک، طرز استفاده صحیح از زرشک، و پرسش‌های متداول دربارۀ زرشک را، دقیق‌تر بررسی خواهیم کرد. با وبلاگ سحرخیز همراه باشید!
