شکل گیاه کاسنی، ساقه‌ای باریک و دارای انشعابات کم در ناحیه مجاور راس گیاه است. معمولا روی ساقه و برگ‌ها تیغک های بسیار ریز و نرمی وجود دارد. انشعبات گیاه در قسمت‌های انتهایی و هنگام گل دهی گیاه پدیدار می‌شود. برگ‌های کاسنی، برگ‌هایی متناوب بوده که پوشیده از تار‌های فراوان در اطراف رگبرگ میانی است. گاهی رنگ برگ‌ها در هنگام سرما کمی قرمز می شوند. هر چه به راس ساقه نزدیک می‌شویم برگ‌ها کوچک‌تر می‌شوند.
از قسمت‌های مختلف گیاه کاسنی از جمله، ریشه، ساقه، برگ و گل آن برای مصارف دارویی استفاده می شود. عرق کاسنی، از دیرباز در میان ایرانیان از جایگاه و منزلتی خاص برخوردار بوده است. اخیرا دانشمندان و پژوهشگران گیاه شناس به تحقیقاتی دست یافتند که حدود ۱۶ گونه گیاه کاسنی در ایران وجود دارد و معمولا در بیشتر قسمت‌های کشور ایران با آب و هو و خاک مختلف، رشد می‌کنند.
اما اکثرا گیاه کاسنی را با گل های آبی آن می شناسند. دشت‌های حاصلخیز زاگرس جنوبی منبع گیاه کاسنی است که از اواخر زمستان تا اوایل تابستان برداشت می‌شود. امروزه سطح وسیعی از زمین‌های کشاورزی استان چهارمحال و بختیاری، شهرستان جهرم در فارس، جنوب کرمان و شهر‌های آران و بیدگل در استان اصفهان به کاشت کاسنی اختصاص دارند.
عرق کاسنی:
عرق کاسنی از یک گل آبی ارغوانی زیبا به نام کاسنی گرفته می‌شود و در مناطق مختلف ایران، مثل آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان فراوان یافت می‌شود. در گذشته از عرق کاسنی به عنوان شستشو دهنده کبد و پالاینده خون استفاده می‌کردند.
خواص عرق کاسنی:
براساس نتایح به دست آمده از تحقیقات در رابطه با طبع عرق کاسنی، این گیاه دارای طبع سرد است.
در ایران، از گذشته دور تا کنون از فواید عرق کاسنی آگاهی داشتند و قسمت‌های مختلف گیاه کاسنی و عرق آن را به عنوان تصفیه کننده خون و شستشو دهنده کبد، استفاده می‌کردند.
از جمله فواید عرق کاسنی در از بین بردن حرارت و التهاب بدن، احساس رخوت و سستی، رنگ پریدگی و زردی چهره و خصوصاً تنبلی کبد است.
عرق کاسنی برای مبتلایان به نقرس و هپاتیت مفید است. ایمنی در برابر بیماری‌های عفونی از دیگر خواص عرق کاسنی است. این عرق سرشار از ویتامین C بوده و نوع وحشی آن فسفر و آهن گیاهی دارد. از دیگر فواید عرق کاسنی می توان گفت که عرق کاسنی با تقویت کبد، رنگ پوست را روشن، بیماری‌های مزمن پوستی به خصوص اگزما را التیام، رسوبات ادراری و جوش‌های ناشی از گرمی غذاها را رفع می کند.
مصرف عرق کاسنی در درمان فشار خون، تقویت معده، کبد، کلیه، درمان ضعف اعصاب و همچنین رفع عطش بسیار مناسب است. تصفیه کننده خون و شستشو دهنده کبد، تقویت قوای جنسی در مردان، خون‌ساز و تقویت کننده قلب، ادرارآور و به دفع رسوبات مجاری ادراری کمک می‌کند، کمک به درمان دیابت، تقویت کننده معده، کاهش دردهای التهابی ماهیچه ای و درد مفاصل،پیشگیری از انواع مختلف سرطان از جمله سرطان سینه و سرطانهای مرتبط با روده، درمان ییوست حاد، تقویت سیستم ایمنی بدن، داروی طبیعی آرام بخش و تقویت کننده اعصاب.
عرق کاسنی سحرخیز با پیشرفته‌ترین فرایند و با روش صنعتی به مرحله تولید رسیده است. یکی از مزیت های روش صنعتی نسبت به روش سنتی این است که در این روش هیچ گونه آلودگی به درون محصول وارد نمی شود. در عرق کاسنی سحرخیز از آب چشمه پریان استفاده شده است. آب این چشمه مانند آب تصفیه شده است و در طی فرایند تقطیر باعث کیفیت بهتر در طعم و عطر محصول می شود.
به دلیل اینکه تمام اندام گیاه کاسنی در فرایند تولید محصول استفاده می‌شود، تازگی گیاه و کیفیت آن مهم است، در عرق کاسنی سحرخیز از کاسنی با کیفیت و از مرغوب‌ترین مزارع استفاده شده است.
عوارض مصرف عرق کاسنی:
یکی از مزایای استفاده از عرق از کاسنی تعدیل فشار خون است اما زیاده روی در مصرف عرق کاسنی باعث افت فشار خون خواهد شد.
رفلاکس معده یا اصطلاحا ترش کردن نیز می تواند از عوارض مصرف این گیاه می شود. توصیه می شود که اگر معده شما دچار مشکل است از مصرف این عرق خودداری کنید.
افزایش ترشحات صفراوی از دیگر عوارض جانبی مصرف زیاد عرق کاسنی است. افرادی که مشکل سنگ صفراوی دارند، باید از استفاده خودسرانه و زیاد آن پرهیز کنند، زیرا می‌تواند باعث بدتر شدن مشکل سنگ صفراوی آنها شود.
ایجاد آلرژی و حساسیت هم می‌تواند از عوارض جانبی عرق کاسنی محسوب شود. اگر به گیاهانی مانند گل آفتابگردان، ابروسیا و گل همیشه بهار حساسیت نشان می‌دهید، این احتمال وجود دارد با مصرف عرق کاسنی دچار حساسیت شوید.
همچنین مصرف عرق کاسنی برای افراد دارای مزاج بلغمی و سرد توصیه نمی شود زیرا ممکن است باعث کم کاری تیروئید گردد و استفاده از عرق این گیاه برای افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند کاملا ممنوع است.
اگر در مصرف عرق کاسنی زیاده روی شود ممکن است باعث تخریب شبکیه چشم و کاهش بینایی گردد.
عرق کاسنی خاصیت قاعده‌آور دارد، به همین خاطر مصرف نامتعارف آن در دوران بارداری، می‌تواند با بر هم زدن تعادل هورمون‌ها باعث سقط جنین شود. از دیگر مضرات عرق کاسنی برای خانم‌های باردار، می‌توان به سرکوب اشتها و کاهش وزن، التهاب پوست، ایجاد آلرژی، خواب‌آلودگی، احساس خستگی، ایجاد حس خس خس در سینه و به وجود آمدن مشکل در تنفس اشاره کرد.
توصیه می شود که در مصرف تمامی عرقیجات زیاده روی نکنید و تعادل را رعایت فرمایید.
